İsveç’te bir grup sanatçı bir çok hakkın mücadeleler sonucu elde edildiğine dikkat çekmek için “% 100 Mücadele-İsveç Tarihi” adlı sergi düzenledi. İsveç’in bir çok şehrini dolaşan sergi Stockholm’deki Tarih Müzesi’nde sergileniyor.
Sanatçılar, sergide kendileri ve başkalarının koşullarını değiştirmek için mücadele eden insanları, fonksiyonel yetenek, cinsel yönelim, inanç, cinsiyet, sınıf ve kökenlerinden bağımsız olarak ele aldıklarını belirtti. Canlıların ayrımcılık, şiddet veya tehdide maruz bırakılmasının kabul edilemeyeceğini vurgulayan sanatçılar, Tarih Müzesi’nde sergiyle bağlantılı olarak her çarşamba günü temel insan hakları konulardan birinin ele alındığı seminer veya konferanslar düzenleniyor.
Sergide Samiler, kürtaj hakkı, LGBTİ bireylerin hakları, sığınmacılar, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı gibi konular 22 pano olarak ayrı ayrı düzenlenmiş. Salona yerleştirilen televizyonlarda da her konuya uygun filmler gösteriliyor.
İŞÇİ SINIFININ MÜCADELESİ GİZLENİYOR
Sergi olumlu ve olumsuz pek çok eleştiriler aldı. Svenska Dagbladet gazetesinin yazarlarından Ola Wong, sergi için ‘Sosyal demokratların köklerinden nasıl koptuklarını gösteren gönülsüz bir ders olduğu” değerlendirmesini yaptı.
Sol liberal sanatçıların normlara yönelik bir söylem geliştirirken işçi sınıfının mücadelesini gizledikleri ve mücadeleyi bireylerin ve kahramanların egemenlere karşı sürdürdükleri dinselvari bir mücadeleye dönüştürdükleri eleştirisinde bulundu.
Dagens Arena adlı dergide yayımlanan makalesinde Alicia Hermansson, İşçi Hareketi Arşivi’nin sergiyi düzenleyen kurumlar arasında yer almasına rağmen İsveç tarihinin anlatıldığı sergide işçi sınıfının mücadelesine yer verilmemesini eleştirdikten sonra şunları kaydetti.
“Oy kullanma hakkına dikkat çekiliyor. Ama hiç bir yerde örgütlenme özgürlüğü, toplu sözleşme hakkı ve iş koşulları için verilen mücadele yok. Sergide resim ve isimleri yer alan 24 kişiden hiç birisinin işçi sınıfıyla ilişkisi yok ama buna karşın işaret dili için mücadele eden 3 kişinin resimlerine yer verilmiş.”
İşçi Hareketi Arşivi Şefi Mikael Eivergard, bu sergide işçi sınıfının merkezde olmadığını ve amaçlarının tüm İsveç tarihini anlattığını belirterek eleştirileri yanıtlıyor. Kürtaj yasağı ve zorla kısırlaşmalardan en fazla kadın işçileri etkilendiğini belirterek serginin sınıf perspektifiyle hazırlandığını iddia ediyor.
Tarih Müzesi Şefi Katherine Hauptman da, serginin “partilerin politikalarını değil insanların haklarını” konu aldığını söyledikten sonra “Biz eylemleriyle toplumu değiştiren ve İsveç’i demokratikleştiren bireyleri anlattık” diyor.
‘DİĞER KESİMLERİN MÜCADELESİNDEN KOPARILIYOR’
Stockholm-Södertörn Yüksek Okulu Tarih Ens-titüsü Müdürü Doçent Hokan Blomqvist, Evrensel’in sergiyle ilgili sorularını yanıtladı. Sergiyi eksik ama olumlu bulduğunu söyleyen Blomqvist, sergide işçi sınıfının örgütlenme ve mücadelesine yer verilmemesinin büyük bir eksiklik olduğunu, bu yapılmadığı için işçi sınıfıyla diğer kesimlerin mücadelelerinin bir birinden koparıldığı değerlendirmesini yaptı.
Sergiyi düzenleyen sanatçılardan bazıları ve İşçi Hareketi Arşivi Başkanı ile konuştuğunu belirten Blomqvist, “Kadın işçilerin, Samilerin ve LGBTİ bireylerin sınıflı toplumun kürtaj yasaklamalarından ve zorla kısırlaştırılmalarından en fazla zarar gördükleri doğru. Ama bu işçi sınıfının mücadelesinin ve günümüzdeki kazanımların işçilerin verdikleri mücadele sonucu elde edilmelerinin gösterilmesinin önünde engel oluşturmuyor” dedi.
‘ÇOCUKLAR ZİYARET ETTİĞİ İÇİN İŞÇİ SINIFININ MÜCADELESİNE YER VERMEDİK’
Tarih Müzesi Müdürünün okul öğrencileri ziyaret ettiği için işçi sınıfının mücadelesine yer vermedikleri açıklamasını üzücü bulduğunu söyleyen Blomqvist, “Tam tersine okulda okuyan öğrencilerin bunları bilmeleri gerekiyor. Günümüzde öğrenciler iklim, Samiler, sığınmacılar, kürtaj ve LGBTİ bireyler hakkında çok şey biliyor. Ama İsveç’te işçi sınıfının örgütlenmesi ve mücadelesi hakkında neredeyse çoğunluğu bir şey bilmiyor. Bundan dolayı işçi sınıfı hareketi sergide ağırlıkta olmalıydı” şeklinde konuştu.
Blomqvist, sergide işçilerin mücadelesine yer verilmemesinin gerçek nedeninin ne olduğu sorusunu “Bilmem söylemek doğru mu, ama ben sponsorlar arasında kumar oynatan bir şirket olduğu için işçilerin mücadelelerinin sergide yer almadığını düşünüyorum. Sponsorlar arasında böylesi kuruluşların olması doğal olarak serginin içeriğini de etkiliyor” diyerek yanıtladı.
Evrensel / Murat KUSEYRİ /Stockholm
