Ülkemizde 2013 yılı verilerine göre; 20 bin 830 böbrek, 2 bin 47 karaciğer, 235 pankreas, 393 kalp ve 39 akciğer hastası organ nakli için sıra bekliyor. Organ bağışının istenilen düzeyde olmaması nedeniyle kimileri bu bekleyiş sırasında hayatını kaybediyor, kimileri ise organ bulunamadığı için yakınlarından alınan organlar ile sağlığına kavuşuyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Organ Nakli Merkezi Başkanı Prof. Dr. Yalçın Polat, organ nakli konusunda merak edilenler hakkında bilgi verdi...
Organ bağışında bulunmak için nereye başvurmak gerekiyor?
Organ bağışı yapmak için; kamu hastanelerinin ve özel hastanelerin Organ Nakil Koordinatörlüğü'ne başvurulması yeterli. Organ bağışı sonrası kişinin bilgilerini içeren 'Doku ve Organ Bağış Belgesi' kartı hazırlanıyor. Bağış yapan kişinin, bu kartı yanında taşıması öneriliyor. Ancak kişi, bağış konusunda ailesini de mutlaka bilgilendirmeli.
İKİ NAKİL BİR ARADA OLUR
Bitkisel hayata girmiş bir hastanın organları alınabilir mi?
Bitkisel hayata girmiş bir kişiden organ alınamaz. Kişinin kadavra sayılabilmesi için beyin ölümünün gerçekleşmesi gerekir. Bu karar da uzman hekimler tarafından verilir.
Böbrek yetmezliğinin tek tedavisi nakil midir?
Böbrek yetmezliği üç şekilde tedavi edilir: Hemodiyaliz, periton diyaliz ve böbrek nakli. Ancak en iyi tedavi biçimi böbrek naklidir. Eğer hastanın böbrek nakli şansı varsa, bir an önce nakil yapılmalı.
Organ naklini her hastane ve her cerrah yapabilir mi?
Organ nakli için teknik ve teknolojik alt yapının sağlanması gerekir. Organ nakli merkezinin sorumlusu da bu konuda yeterli olmalı.
Bir kişiye aynı anda hem böbrek, hem karaciğer nakli yapılabilir mi?
Uygun görülen hastalara aynı anda hem böbrek, hem karaciğer nakilleri yapılabilir.
İKİ AY SONRA İŞBAŞI
Hasta, nakilden sonra iş hayatına dönebilir mi?
Organ nakli yapılan bir hasta, yaklaşık iki ay sonra iş hayatına dönebilir. Bir nakil hastası için ilk bir yıl çok önemlidir. Hastalar naklin gerçekleştiği merkez ile bağlantılarını kesmemeli. Ayrıca ameliyat sonrası enfeksiyon riskini önlemek için doktorların talimatlarına uymak gerekiyor.
Nakil sonrası hastaların hayatları boyunca ilaç kullanmaları mı gerekir?
Nakil sonrası dönem, nakil kadar önemlidir. Nakil olan kişilerin sağlıklarını korumak için, nakil sonrası dönemde kullanmaları gereken bazı ilaçlar vardır. Bu ilaçlar; vücudun organ reddini önlemek için kullanılıyor.
Nakil olan bir kadın hamile kalabilir mi?
Böbrek ve karaciğer nakli olan bir kadının hamile kalmasında bir sakınca yoktur. Ancak bu kararı, kendisini takip eden doktoruyla birlikte vermelidir. İdeal süre nakilden sonra iki yıldır. İkinci yıldan sonra eğer başka sorunlar yoksa, kadınların anne olmasının bir sakıncası yoktur.
18 yaş altı beyin ölümü gerçekleşmiş bir çocuğunun organı bağışlanabilir mi?
Beyin ölümü gerçekleşmişse, yakınlarının onayından sonra organları alınabilir.
BÖBREĞİNİ VEREN 'YARIM İNSAN' OLMAZ
Organ bağışı yapan aile, organın kime verileceğine karar verebilir mi?
Organ bağışı yapan kişinin ölümü sonucu ailesi; organın kime verileceği konusunda karar veremez. Organ nakledilen kişiye ya da ailesine de; bağışçının kim olduğu konusunda hiçbir bilgi verilmez.
Kan grubu uyumsuz ise organ nakli gerçekleştirilemez mi?
Kan grubu uyumsuz olanlarda da nakil yapılabilir. Ancak alıcının durumuna bakılarak karar verilmesi gerekir.
Böbreğini bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişme riski var mı?
Bu risk; normal bir insanda ne kadarsa, verici olan kişilerde de o kadardır. Böbreğinin tekini veren kişi 'yarım insan' olmaz.
KARACİĞER YAĞLANMASI OLAN KİŞİ BAĞIŞ YAPAMAZ!
Psikiyatrik hastalıklar ve obezite nakil için engel oluşturabilir mi?
Nakil olacak her hasta, psikiyatri muayenesi olur ve bu muayene sonucuna göre nakil kararı verilir. Obez hastalara organ nakli yapılabilir ama canlı donör olabilmeleri için vücut kitle yağ oranlarının, yüzde 30'un altında olması gerekiyor. Karaciğer yağlanması olan kişiler ise; karaciğer nakli için canlı verici olamıyor.
Hasta bir kişiye, canlıdan nakil için kimler organ bağışında bulunabilir?
Sağlık Bakanlığı'nın yönetmeliği gereğince; dördüncü dereceye kadar akrabalar arası nakiller olabilmektedir. Akraba dışı nakillerde ise; etik kurul kararı gerekiyor.
TÜM ORGANLAR BAĞIŞLANABİLİR
Organ nakli ameliyatları ağır ve kalıcı izler bırakır mı?
Önemli bir tedavi şekli olan organ nakli; gelişen modern cerrahi teknolojileri ve teknikleri ile tamamen güvenli bir şekilde gerçekleştiriliyor.
Organ nakli sadece canlı vericiden diğer bir canlıya mı yapılır?
Organ nakli; hem canlıdan canlıya, hem de kadavradan canlıya yapılabilir.
Kişi hayattayken sadece bir organını mı, yoksa bütün organlarını mı bağışlayabilir?
Kişi hayattayken tüm organlarını bağışlayabileceği gibi, sadece bir organını da bağışlayabilir.
LİSTEYE GİREBİLİR
Organ nakli kararı verilen her hasta, kadavra listesine kayıt olabilir mi?
Tetkikler sonucu eğer hastanın böbrek ya da karaciğer nakline ihtiyacı olduğuna karar verilmişse, kadavra listesine yazılabilir.
